Šta se može saznati pretraživanjem biomedicinskih naučnih i stručnih publikacija iz gradova nekadašnje Jugoslavije, registrovanih u Medline bazi podata?
Akademik Rajko Igić
Naučna i stručna produktivnost iz raznih ustanova, gradova i zemalja može se pratiti, ako se registruje broj objavljenih publikacija u kvalitetnijim časopisima. Povećanje produktivnosti, ukazuje na kvalitetniji i brži razvoj biomedicinskih disciplina. Za navedenu oblast najznačajnija je Medline baza podataka. Ta baza indeksira više od 5.000 časopisa; ulaz je besplatan (www.Pubmed.gov).
U tabeli su izneti podaci iz pomenute baze o broju radova objavljenih iz odabranih gradova bivše Jugoslavije za 1976, 1996. i 2016. godinu. Cilj prikaza je da se sagleda naša naučna i stručna produktivnost iz biomedicinskih disciplina u četrdesetogodišnjem vremenskom rasponu.
| Grad | 1976. godina | 1996. godina | 2016. godina |
| Beograd* | 10 | 364 | 1850 |
| Novi Sad | 9 | 86 | 346 |
| Kragujevac | – | 18 | 236 |
| Niš | – | 2 | 156 |
| Subotica | – | 3 | 111 |
| Novi Pazar | – | – | 20 |
| Zrenjanin | 1 | – | 7 |
| Pančevo | – | – | 8 |
| Lraljevo | – | – | 6 |
| Ćuprija | – | – | 6 |
| Valjevo | – | – | 5 |
| Sombor/ Zaječar | – | – | – |
| Ljubljana | 4 | 193 | 1871 |
| Maribor | – | 6 | 250 |
| Nova Gorica | – | – | 52 |
| Zagreb | 11 | 290 | 1596 |
| Rijeka | 2 | 22 | 224 |
| Osijek | – | 17 | 157 |
| Sarajevo | 3 | 31 | 222 |
| Tuzla | 1 | 2 | 142 |
| Banjaluka | 1 | 1 | 59 |
| Zenica | 1 | 2 | 56 |
| Mostar | – | 2 | 56 |
| Skoplje | 84* | 15 | 228 |
| Titograd/Podgorica | 1 | – | 53 |
*Masnim (bold) slovima ispisani su glavni gradovi bivših jugoslovenskih republika.
*Većina publikacija je objavljena u godišnjaku Medicinskog fakulteta u Skoplju.
U periodu od četiri decenije registrovan je povećan broj publikacija iz svih gradova. Manja produkcija 1976. i 1996. godine delom se pripisuje manjem broju naših časopisa uvrštenim u Medline, ratnim operacijama ili blokadi UN i odlascima istraživača u inostranstvo [1].
Dobijeni podaci ukazuju da je veća naučna produkcija u gradovima s medicinskim fakultetom. To se najbolje uočava u onim gradovima koji su nedavno osnovali medicinske fakultete (Kragujevac, Osijek, Tuzla, Banjaluka, Mostar, Maribor, Podgorica; za Split nisu izneti podaci jer engleska reč split onemogućuje automatsko pretraživanje).
Iz gradova u kojima postoje samo bolnice, retko se sreće značajniji broj publikacija. Medicinsko osoblje iz takvih ustanova mahom prezentuje svoje radove na kongresima i stručnim sastancima (u zemlji i inostranstvu) gde se takvi radovi retko publikuju u kvalitetnim časopisima [2].
Vredelo bi da medicinski fakulteti uspostave saradnju s medicinskim centrima šireg regiona; ti centri mogu postati nastavno-naučne baze. Tako bi lokalni doktori mogli sticati nastavna zvanja, studenti dobiti više prilika za kliničku praksu, fakulteti proširivati istraživački potencijal, a pacijenti imati bolju uslugu.
Reference
- Igić R. The influence of the civil war in Yugoslavia on publishing in peer-reviewed journals. Scientometrics 2002;53:447-452.
- Danilović B. Bibliografija stručnih i naučnih radova lekara somborskog zdravstva 1944-2014. godine. Sombor, Istorijski arhiv, 2015.
