Ljudi obično vole da znaju odakle potiče ono što unose u sebe. Za većinu namirnica poreklo je poznato, ali naučnici su zbunjeni odakle zapravo stiže voće sveprisutno u dućanima – banane.Opsežna genetska analiza više od 100 sorti divljih i kultivisanih razotkrila je zamršenu istoriju uzgajanja ovog voća i otkrila da možda još postoje tri dosad nepoznata pretka.
„Pripitomljavanje banane je komplikovanije nego što sam mislio”, rekao je evolucioni biolog Loren Riseberg sa Univerziteta Britanska Kolumbija, a prenosi časopis Science. Pre otprilike 7.000 godina banane nisu bile ovako sočne i bez semenki kao danas. Sadržaj je bio gotovo nejestiv i pun crnih semenki. Ljudi iz tog doba nisu jeli plodove banana, već njihovo cveće ili podzemne gomolje, a skidali su vlakna sa stabljike da naprave užad i odeću.
Istraživači znaju da je prevlađujući divlji predak banane vrsta Musa acuminata, koja se pojavljuje na području od Indije do Australije. Većina se slaže da su se na Papui Novoj Gvineji prvi put pojavile kultivisane banane kakve poznajemo. Danas postoji mnogo sorti, više od 1.000. Tokom kultivacije ovo je voće izgubilo semenke i postalo mesnatije i slađe.
No, nisu baš mogli odrediti kada je tačno došlo do današnjeg izgleda. Dodatno, jedne banane imaju uobičajena dva niza hromozoma, a druge tri ili više, što ukazuje na to da su barem neke savremene hibridi ukrštanja dve ili više sorti, ili čak različitih vrsta.Genetičarka Nabila Jahiaui iz francuskog Poljoprivrednog istraživačkog instituta za međunarodni razvoj i kolege pre nekoliko godina su usporedili DNK iz 24 uzorka divljih i domaćih banana.
U nekoliko su pronašli nešto zbunjujuće: DNK koja nije odgovarala onome iz drugih uzoraka. Stoga su 2020. izneli hipotezu da su genetskom nasleđu banane doprinele, uz Musa acuminatei druge poznate divlje srodnike, i dve nepoznate vrste.U novoj studiji genetičarka DŽuli Sardos iz instituta Alliance of Bioversity Internationali njen tim napravili su detaljniju analizu, fokusirajući se na sorte banana s dva zbira hromozoma, budući da su one veroatno bliže prvim pripitomljenim bananama.
Uzorkovali su DNK 68 divljih i 154 vrste uzgajanih voćki, uključujući 25 sorti koje su prikupili na Papui Novoj Gvineji. Rezultati su pokazali da su se banane izvorno gajile u Novoj Gvineji i da je podvrsta Musa acuminateprva odomaćena.Uzorci su, takođe, ukazali na postojanje trećeg nepoznatog izvora genetskog materijala banane. Naučnici tek treba da identifikuju te tri nove vrste, čiji podaci ukazuju da jedna potiče iz Nove Gvineje, druga iz Tajlandskog zaliva, a treća sa područja Filipina.
(Indeks)
