Od 122 testirana uzorka meda, 68 je sadržalo uočljive tragove radioaktivnog izotopa, odnosno ostatke atmosferskih nuklearnih testova tokom hladnog rata.
Nova istraživanja pokazuju da se u američkom medu još uvek nalaze tragovi radioaktivnog otpada iz nuklearnih ispitivanja sprovođenih pedesetih i šezdesetih godina prošlog stoleća.Pronađene količine radioaktivnog izotopa, cezijuma-137, ispod su onih koje se smatraju štetnima za ljude, no njihovo otkriće ipak ukazuje na to koliko su dugotrajne posledice nuklearnih eksperimenata.
„Bilo je razdoblja tokom kojih smo u atmosferi testirali stotine nuklearnih oružja”, rekao je prošle godine geohemičar Džim Kast sa sveučilišta Vilijam i Meri u Vilijamsbergu.Cezijum-137 je nusprodukt nuklearne fisije, koji se često zbog nuklearne kontaminacije okoline može naći u tragovima u prehrambenim proizvodima.Kast je do otkrića tragova tog izotopa u medu došao sasvim slučajno, nakon što je svojim studentima 2017. godine dao zadatak za prolećne praznike. Da bi im pokazao da radioaktivni otpad iz nuklearnih ispitivanja sredinom 20. stoleća i dalje postoji u životnoj sredini, Kast je zamolio svoje studente da donesu lokalno proizvedenu hranu iz mesta gde su proveli praznike.
Kalijum i cezijum dele brojne atomske sličnosti, a kad biljke u tlu siromašnom kalijumom ne uspeju da dobiju dovoljnu količinuu željenog hranljivog sastojka, umesto toga apsorbovaće cezijum, čak i ako je nestabilne, radioaktivne prirode.
Kao što je bilo očekivano, u raznim uzorcima voća, orašastih plodova i drugih namirnica otkrivene su vrlo niski iznosi cezijuma-137. Čak je i Kast bio iznenađen rezultatima testiranja meda koji su studenti kupili od poljoprivrednika iz Severne Karoline. „Išao sam da ponovo merim jer sam pomislio da se nešto dogodilo sa skladišrem ili s mojim detektorom. Nakon što sam ponovio merenje, ono je opet pokazivalo sto puta veće količine od bilo koje druge hrane”, rekao je Kast. Da bi shvatili zašto se u medu nalaze tako visoki iznosi cezijuma-137, Kast i kolege krenuli da testiraju uzorke lokalno proizvedenog sirovog, čistog i nefiltriranog meda širom istočnog dela SAD.
Ostaci hladnog rata
Od 122 testirana uzorka meda, 68 je sadržalo uočljive tragove radioaktivnog izotopa, odnosno ostatke atmosferskih nuklearnih testova koje su tokom hladnog rata sprovodili SAD, SSSR i druge države.Većina detonacija zbivala se iznad Maršalovih ostrva u Tihom okeanu i Novaje Zemlje, arktičkog arhipelaga na severu Rusije. Neka testiranja sprovodila su se u Novom Meksiku i Nevadi. Stručnjaci smatraju da je kumulativni učinak preko 500 detonacija iz testiranja oslobodio više jonizirajućeg zračenja u atmosferu nego bilo koji drugi događaj u ljudskoj istoriji.
Iako ne možemo znati koje su od svih tih eksplozija odgovorne za nuklearni otpad koji danas možemo naći u hrani širom SAD, stručnjaci mogu objasniti kako se taj izotop mogao toliko raširiti, piše Science Alert.
Visoke količine cezijuma-137 u medu, u porđenju s drugim prehrambenim proizvodima, pokazuju da se radioaktivni otpad koncentriše na neuobičajen način. Jedan od glavnih načina na koji izotop dolazi do tla su kiše, no uzorci meda s najvećom količinom radioaktivnog izotopa dolaze iz područja SAD koja nisu među onima s najviše padavina.
Umesto toga, pokazalo se da oni uzorci meda s najvišim procentom cezijuma-137 dolaze iz područja SAD s niskim iznosom kalijuma u tlu, koji biljke apsorbuju kao izvor hranljivih tvari.Kalijum i cezijum dele brojne atomske sličnosti, a kad biljke u tlu siromašnom kalijumom ne uspeju da dobiju dovoljnu količinuu željenog hranljivog sastojka, umesto toga apsorbovaće cezijum, čak i ako je nestabilne, radioaktivne prirode. Na kraju radioaktivni izotop završi u biljnom nektaru, koji zatim ubiru pčele i povećaju njegovu koncentraciju prilikom izrade meda.
Pozitivna stvar tog istraživanja jesta to da nijedna danas registrovana količina cezijuma-137 u hrani nije štetna za ljude. Međutim, pre nekoliko decenija taj otrovni otpad bio je svežiji i potencijalno opasniji za ljudsko zdravlje, a i za zdravlje drugih organizama. „Ono što danas nalazimo je mali deo zračenja koje je bilo tokom 1960-ih i 1970-ih i ne možemo sa sigurnošću reći ima li cezijum-137 ikakve veze s padom broja kolonija pčela”, rekao je Džim Kast.
Istraživanje nazvanoBomb 137Cs in modern honey reveals a regional soil control on pollutant cycling by plants objavljeno je u časopisu Nature Communications.
(Izvor Indeks)
