Sinovi Alberta Ajnštajna – Eduard i Albert – kršteni su u Novom Sadu pre 109 godina, prema obredu Srpske pravoslavne crkve (SPC), pokazuju podaci Istorijskog arhiva grada Novog Sada.Prema tim podacima, sinovi iz prvog braka svetski poznatog fizičara i njegove supruge Mileve Marić kršteni su po pravoslavnom obredu na Malu Gospojinu 20. septembra 1913. godine, upravo u novosadskoj Nikolajveskoj crkvi.
Krštenje Eduarda i Alberta Mlađeg bilo je ispunjenje velike želje njihovog dede Miloša Marića, Milevinog oca. Kum je bio Lazar Marković, prisni i osvedočeni porodični prijatelj porodice Marić.Opisani događaj u Nikolajevskoj crkvi nije kraj već početak otkrivanja njenog istinskog istorijskog značaja za Novi Sad.U tom drevnom pravoslavnom hramu osveštanom 1730. godine sačuvan je zapis u kome se prvi put kao zvaničan pominje današnji naziv Novog Sada.
Zanimljivo je da je krajem 18. veka Nikolajevska crkva ustupljena pravoslavnim grčkim i ruskim građanima Novog Sada da se u njoj mole Bogu. Tada su se u njoj sedmično, naizmenično, služile liturgije na grčkom i crkvenoslovenskom jeziku.U Istorijskom arhivu je zapisano i da je Pavle Balta bio poslednji grčki sveštenik koji je krajem 19. veka u Nikolajevskoj crkvi služio na grčkom jeziku.Sama crkva važi danas za najmanji sakralni objekat u Novom Sadu, ali samo kad je pitanju njegova veličina u odnosu na druge hramove u gradu.
Teško je naslututi šta je još mogla da otkrije zanimljivo i istorijski značajno o Novom Sadu da ta crkva nije gotovo potpuno uništena u bombardovanju grada 1849. godine, kad su izgorele crkvene knjige.Bombardovala je mađarska vojska stacionirana na Petrovaradinskoj tvrđavi. Tada je poginulo 12.000 Novosađana, a uništeno 2.000 kuća i javnih objekata.Posle tog bombardovanja, veliki novosadski dobrotvori Jovan i Marija Trandafil među prvima su se javili da obnove porušenu Nikolajevsku crkvu. Trandafili su kasnije sahranjeni u njoj.
(Izvor SRNA)
Nešto više od 70 godina kasnije, Nikolajevsku crkvu projektilima su pogodili bombarderi fašističke Nemačke početkom Drugog svetskog rata, 6. aprila 1941. godine, nanoseći joj ponovo veliku štetu.Kako svedoče dokumenti Istorijskog arhiva Grada Novog Sada, Nikolajevsku crkvu, odnosno Crkvu prenosa moštiju Svetog Nikole, izgradili su njeni ktitori, braća Bogdanović, kao porodičnu grobnicu.Samu crkvu krase dve pozlaćene kupole koje su podignute u ruskom carskom stilu. Te kupole neodoljivo podsećaju na kijevske i petrovgradske hramove.
Najmanja crkva u Novom Sadu, iako u centru grada, pomalo je zavučena između današnje Ulice Đure Jakšića i Trga Marije Trandafil u blizini Matice srpske, pa je manje dostupna pogledu.Nikolajevska crkva je barokna građevina manjih dimenzija na kojoj se ističu zvonik nad zapadnim pročeljem i manja kupola iznad centralnog dela naosa.Ikonostas je oslikao novosadski slikar Pavle Simić, dok se zidne slike pripisuju Dimitriju Petroviću Kerefeki, Nikoli Dimšiću i Živku Petroviću.
(Ilustracija Albert Ajnštajn na proslavi 70. rođendana, AFP)
(Izvor N1)
