Tekućina iz koje su se nekad formirali u sebi sadrži jedinstven zapis davnih uslova duboko u Zemlji.
Mutni, žućkasti, vlaknasti dijamatni odbojni su većini draguljara, ali za naučnike te kristalne strukture skrivaju velike tajne Zemljine prošlosti koje datiraju preko milijardu godina unazad. Jakov Vajs sa Hebrejskog univerziteta u Jerusalimu je s kolegama proučavao južnoafričke vlaknaste dijamante tako što su drobili njihove delove da bi izvukli sićušne slojeve tečnosti zarobljene unutar kristalne strukture.
Tekućina iz koje su se ti dijamanti nekad formirali u sebi sadrži jedinstven zapis davnih uslova duboko u Zemlji. Isto tako i uranijum i torijum, koji propadaju u izotop helijum 4, a ovaj postupno curi iz kristalne strukture dijamanta. No, niko dosad nije znao precizan iznos tog curenja, koji je potreban da bi se utvrdila starost ovih dijamanata i otključale tajne koje sadrže.Izradom modela navedenog propadanja helijuma 4 tokom vremena, Vajs i saradnici su utvrdili širi raspon starosti dijamanata. Nakon toga su isključili starost koja bi bila nemoguća obzirom na poznate tektonske i termalne uslove u Zemljinom plaštu i kori na lokaciji gde su oni formirani.
Kombinovanjem tih podataka dobili su gornju granicu curenja helijuma 4 iz dijamanata koju su mogli primeniti na sve vlaknaste dijamante. Istraživački tim je datirao tečnost unazad do tri različita vremenska perioda, a svaki se podudara s velikim promenama na površini Zemlje. Najstariji pronađeni vlaknasti dijamanti stari su između 750 miliona i 2,6 milijardi godina, no naučnici su suzili vrijeme njihova nastanka na približno pre milijardu godina, kad su kretanja tektonskih ploča formirala planine u današnjoj Južnoj Africi.
Nakon toga utvrdili su da su neki vlaknasti dijamanti formirani pre 300 do 540 miliona godina, što se podudara s formiranjem planinskog lanca Naukluft u Namibiji.Najmlađi su nastali pre 85 i 118 miliona godina, pre nego li ih je potpovršinska erupcija izbacila ka gornjem sloju Zemljine kore. Isto tako, pomenuti tim otkrio je da je tekućina u najstarijim vlaknastim dijamantima bogata ugljenikom i silicijum-dioksidom, dok su najmlađi bogati slanim rastvorom. To može biti odjek značajnih geoloških promena, primerice najmlađi vlaknasti dijamanti možda potiču od okeanskog dna koje su tektonske promene gurnule duboko ispod kontinentalne ploče.
Dijamanti su jedinstveni i po tome što nijedan drugi mineral ili kamen ne dolazi do površine s toliko malo unutrašnjih promena, stoga daju jedinstven uvid u povest Zemljine kore i gornjeg sloja Zemljinog plašta, poput vremenske kapsule, ističe geološkinja Suzet Timerman sa Univerziteta Alberta, koja nije učestvovala u studiji. Vajs i njegov tim planiraju na isti način da provere dijamante iz drugih područja u svetu da pronađu slične veze između njihovog formiranja i značajnih tektonskih kretanja u prošlosti.
Studija koju su sproveli objavljena je u naučnom časopisu Nature Communcatons.
(Izvor Zimo)
