Novo istraživanje seizmičkih talasa pokazuje da nema isti sastav kao pre 20 godina!
Većina našeg znanja o tome što se događa i nalazi u središtu naše planete dolazi iz proučavanja seizmičkih talasa koji nastaju nakon potresa. Ako ih pažljivo analiziramo, možemo otkriti sastav stena i metala ispod Zemljine površine.Novo istraživanje seizmičkih valova iz dva potresa na sličnim lokacijama, ali u razmaku od 20 godina, otkrilo je da se u spoljašnjem jezgru događaju promene.
Jezgro je središnji deo Zemljine unutrašnjosti koja je sačinjena od tečnog spoljašnjeg i čvrstog unutrašnjeg dijela. Spoljašnje jezgro, vrtložni sloj tečnog gvožđa i nikla, neposredno utiče na magnetsko polje naše planete koje štiti Zemlju od opasnih svemirskih zračenja, piše Science Alert. Zbog toga je razumevanje spoljašnjeg jezgra i njegove evolucije od vitalne važnosti. Podaci zabilježeni s četiri monitora seizmičkih talasa u oba potresa pokazali su da su oni iz kasnijeg potresa putovali otprilike jednu sekundu brže prilikom prolaska kroz isto područje spoljašnjeg jezgra.
Jing DŽou sa Univerziteta Virdžinija teknolodži pretpostavlja da su se u spoljašnjem jezgru od 1997. Oslobodili lakši elementi poput vodonika, ugljenika i kiseonika, što bi objasnilo smanjenje gustoće od oko dva do tri posto i brzinu konvekcionog protoka od oko 40 kilometara na sat.
„Nešto se promenilo duž putanje tog talasa, tako da je mogao ići brže. Materijala koji se tamo nalazio pre 20 godina više nema. Sada je tamo novi, lakši materijal”, rekla je geološkinja Jing DŽou sa Univerziteta Virdžinija teknolodži.U studiiji su analizirani SKS talasi. Oni prvo prolaze kroz plašt kao smicajući (poprečni) talasi (S), zatim dolaze u spoljašnje jezgro kao kompresioni (uzdužni) talasi (K), da bi se nakon toga ponovno vratili kroz plašt kao S talasi. Vreme njihovog putovanja može otkriti puno toga.
Što se tiče dva potresa, oba su bila u blizini ostrvlja Kermadec u južnom Tihom okeanu. Prvi se dogodio u maju 1997, a drugi u septembru 2018, što je naučnicima pružilo jedinstvenu priliku za proučavanje promena koje se zbivaju u Zemljinom jezgru.Konvekcija koja se javlja u tečnom železu spoljašnjeg jezgra dok se kristalizuje na unuarašnjem jezgru stvara tekuće električne struje, koje kontrolišu Zemljino magnetsko polje. Međutim, još nije u potpunosti shvaćen odnos između spoljašnjeg jezgra i magnetskog polja, mnogo naših spoznaja se temelji na hipotetičkom modeliranju.
„Ako pogledate severni geomagnetski pol, on se trenutno kreće brzinom od oko 50 kilometara godišnje. Pomiče se od Kanade prema Sibiru. Magnetsko polje nije isto svaki dan. Mijenja se”, dodala je DŽou. „Budući da se menja, pretpostavljamo da se menja i konvekcija u spoljašnjem jezgru, ali nema neposrednih dokaza. Nikada to nismo videli.”
Nova studija mogla bi da pruži korisne uvide u to kako se tačno menja spoljašnje jezgro i njegova konvekcija. Iako zapažene promene nisu velike, što više znamo o tom procesu, to bolje. DŽou pretpostavlja da su se u spoljašnjem jezgru od 1997. oslobodili lakši elementi poput vodonika, ugljenika i kiseonika, što bi objasnilo smanjenje gustoće od oko dva do tri posto i brzinu konvekcionog protoka od oko 40 kilometara na sat.Trenutno postoje 152 stanice Globalne seizmografske mreže širom sveta koje prate seizmičke talase. Iako ne možemo kontrolisati lokaciju ili vreme potresa, možemo osigurati da se o njima zabilježi što više podataka.
„Sada možemo pratiti šta se to zbiva. U budućnosti bismo mogli postaviti više seizmičkih stanica i pratiti taj protok”, zaključila je DŽou.Istraživanje nazvanoTransient variation in seismic wave speed points to fast fluid movement in the Earth’s outer coreobjavljeno je u časopisu Nature Communications Earth & Environment.
(Indeks)
