Podaci koje je dve godine prikupljao Nasin s teleskop James Webb potvrdili su raniji nalaz teleskopa Hubble-a po kojem se kosmos širi za oko osam posto brže nego što bi se očekivalo na temelju onoga što je astrofizičarima poznato. Ta nova potvrda zbunjujućeg zapažanja navela naučnike na razmišljanje – možda nepoznati činilac uključuje misteriozne komponente tamne energije i tamne tvari.
„Ovo je najveći uzorak podataka teleskopa Webb tokom prve dve godine u svemiru i potvrđuje zagonetno otkriće Hubblea s kojim se borimo već deset godina, a to je da se kosmos sada širi brže nego što naše najbolje teorije mogu objasniti”, rekao je astrofizičar Adam Ris sa Univerziteta Džon Hopkins u Marilendu, glavni autor studije objavljene u naučnom časopisu Astrophysical Journal. „Da, čini se da nešto nedostaje u našem razumevanju”, dodao je dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 2011. za otkriće ubrzanog širenja kosmosa. Naše poimanje puno je neznanja o dva elementa – tamnoj tvari i tamnoj energiji – a oni čine 96 posto svemira. Stoga to nije mala stvar.”
„Rezultati se mogu protumačiti tako da možda postoji potreba za revizijom našeg modela kosmosa, iako je u ovom trenutku vrlo teško tačno odrediti šta je to”, izjavioje Sijang Li, doktorand astronomije i astrofizike na Džon Hopkinsu, ujedno koautor studije. Tamna materija, za koju se smatra da čini oko 27 posto svemira hipotetski je oblik materije koji je nevidljiv, ali se pretpostavlja da postoji na temelju njenih gravitacionih učinaka na običnu materiju – zvezde, planete, mesece, sve stvari na Zemlji, na šta otpada oko pet posto kosmosa. Tamna energija, za koju se vjeruje da čini približno 69 posto svemira hipotetski je oblik energije koja prožima goleme dijelove prostora koji se suprotstavljaju gravitaciji i pokreću ubrzano širenje svemira.
„Postoje mnoge pretpostavke koje uključuju tamnu tvar, tamnu energiju, tamno zračenje, primerice neutrini (vrsta električki neutralnih elementarnih čestica male mase) ili sama gravitacija koja ima neka egzotična svojstava. Sve se to nameće kao moguće objašnjenje”, naveo je Ris. Istraživači su upotrebili tri različita metoda za merenje specifične metrike – razdaljine od Zemlje do galaksija u kojima je dokumentovana vrsta pulsirajuće promenjive zvezde nazvane cefeide. I merenja oba teleskopa su se poklapala.
Veliki prasak je pre 13 do 14 milijardi godina pokrenuo svemir koji se od tada širi. Naučnici su 1998. otkrili da se to širenje zapravo ubrzava i pretpostavljaju da bi razlog mogla biti tamna energija. U sklopu nove studije su proučavali Webb-ove podatke koji pokrivaju oko trećinu Hubble-ovog punog popisa relevantnih galaksija. Godine 2023. Objavili su da su raniji privremeni Webb-ovi podaci potvrdili Hubble-ove nalaze.
(Ilustracija Pixabay)
(Indeks)
