Naučnici sa Univerziteta Uppsala u Švedskoj otkrili su potpuno novi način uništavanja bakterija otpornih na antibiotike.
Mada je tretman za sada testiran samo na miševima, smatraju da se radi o važnom koraku u borbi s opasnim i rezistentnim patogenima. Novi lek, a i mnogi drugi antibiotici koji se trenutno osmišljavaju, cilja dvostruku membranu koja okružuje gram-negativne bakterije; poput Escherichia coli, koja može uzrokovati infekcije creva i krvi, i Klebsiella pneumoniae, odgovorne za infekcije pluća, bešike i krvi. Gram-negativne i gram-pozitivne bakterije, koje imaju različite ćelijske ovojnice, uzrokuju drugačije infekcije i protiv njih su delotvorne različite vrste antibiotika.
Gram-negativne bakterije obavijene su zaštitnom kapsulom, koja spečava bela krvna zrnca (bore se protiv infekcija) da progutaju bakterije. Pod kapsulom gram-negativne bakterije imaju spoljnu membranu koja ih štiti od određenih antibiotika, kao što je „penicilin”, ali im i omogućava izlazak toksina i ulazak hranljivih tvari. Istraživači godinama pokušavaju da deluju na spoljašnju vanjsku lipidnu membranu jer je ona ključna za funkcionisanje gram-negativnih bakterija. U Švedskoj su, međutim, primenili drugačiji pristup. Tokom testiranja su ciljali enzim LpxH, koji koristi oko 70 posto gram-negativnih bakterija, a on pomaže sintetisanje druge ključne komponente spoljne membrane – lipopolisaharide.
Miševima kojima je ubrizgana E. coli ili K. pneumoniae otporna na lekove sat vremena nakon inficiranja dali su dozu jedinjenja dizajniranih da inhibiraju LpxH. Rezultati su pokazali da je ovim pristupom moguće izlečiti infekcije krvotoka za samo četiri sata, i to s jednom dozom. Radi se o važnom otkriću s obzirom na to da obe bakterije postaju otporne na antibiotike dostupne na tržištu. Smrt od infekcija otpornih na antibiotike je u 2019. bila treći vodeći uzrok smrti na svetu. Budući da se ovi patogeni prilagođavaju trenutnim tretmanima, potrebne su nove klase antibiotika da bi se smanjio broj smrtnih slučajeva, piše Science Alert.
Polovina antibiotika danas dostupnih na tržištu su, zapravo, jednostavna varijacija lekova otkrivenih pre gotovo jednog stoleća. Svetska zdravstvena organizacija (WHO) je 2017. objavila popis najopasnijih patogena otpornih na lekove, a na vrhu su gram-negativne bakterije rezistentne na najdelotvornije klase antibiotika širokog spektra. „Ovi rezultati su obećavajući, no moramo obaviti još dosta posla pre nego što jedinjenja ove klase budu spremni za klinička ispitivanja”, navode naučnici sa Univerziteta Uppsala. Klinička ispitivanja su testiranja na ljudima. Ispitivanje leka u laboratoriju ili na životinjama je najranija faza razvoja tretmana.
Svaki lek pre izlaska na tržište prolazi tri faze kliničkih ispitivanja. U prvoj učestvuje manji broj ispitanika, obično od 20 do 100 (ili ređe nekoliko stotina) i njome se utvrđuje preliminarna procena sigurnosti i uspešnosti leka. U drugoj se uspešnost testira na većem broju ispitanika, obično od 50 do 300, i analiziraju se različiti načini primene doza. U trećoj se obuhvati najveći broj – od više stotina do više desetina hiljada, zavisno od bolesti za koju se izrađuje lek. U ovom trenutku se određeni kandidat upoređuje s placebom da bi se ispitala stvarna delotvornost tretmana i dodatno se testira bezbednost i utvrđuju nuzpojave. Istraživanje Antibiotic class with potent in vivo activity targeting lipopolysaccharide synthesis in Gram-negative bacteria objavljeno je u časopisu PNAS.
(Ilustracija Shutterstock)
(Indeks)
