Nova studija o štapićastim insektima (poznati po mimikriji) ukazuje da se evolucija ponekad ponovi na predvidljiv način, a to bi moglo pomoći našem razumevanju kako se organizmi mogu promeniti kao odgovor na pritiske selekcije. Patrik Nosil, evolucioni biolog iz francuskog Nacionalnog centra za naučna istraživanja i saradnici, proučavali su obrasce prilagođavanje štapićastih insekata, prvenstveno iz podreda Timema cristinae. S podacima iz 30 godina terenskih studija na 10 lokacija otkrili su da je ponavljanje ključni deo evolucije štapićastih insekata.
Još od devedesetih godina prošlog veka istraživači su hvatali insekte koji ne lete kraj puteva u planinama u blizini Santa Barbare u Kaliforniji i proučavali ih. Tri različite varijante podreda se kamufliraju, s belim prugama, ili zelene boje koja odgovara njihovim omiljenim biljkama domaćinima, ili ređom tamnijom nijansom. Pomenuti insekti polažu jaja samo jednom godišnje, tako da su svake godine u istraživanju predstavljali novu generaciju.
Tako je, sa više od 32.000 insekata umreženih i katalogizovanih, tim mogao da razdvoji trendove – otkrivši da u svih 10 odvojenih populacija, brojnost zelenih i prugastih insekata kruži iz godine u godinu na predvidljiv način. Ako su pruge jedne godine bivale manje zastupljene, sledeće su bile češće i obratno. Međutim, udeo insekata tamnih tonova, koji se stapaju sa šumskim tlom, ostao je vremenom prilično nizak i stabilan.
Takvi nalazi podsećaju na prethodne studije u kojima naučnici pokušavaju da shvate zašto evolucija nastavlja da stvara (ili ne stvara) rakove sa čvrstim oklopima i ogromnim kleštima. Istraživanja su, takođe, pokazala da drugi organizmi, kao što je riba koljuška, imaju sličnu tendenciju da razvijaju iste osobine iznova i iznova. Međutim, većina tih nalaza je iz studija koje se odnose na jednu ili nekoliko populacija, ili iz podataka kratkih laboratorijskih eksperimenata koji nisu dovoljno dugi i sveobuhvatni da obuhvate genetske mutacija što bi mogle dovesti do korisnih osobina.
Nova studija vraća se na decenijama stara pitanja determinizma i slučajnosti u istoriji života na Zemlji. Naučnici koji nisu uključeni u ovo proučavanje smatraju da bi razumevanje da evolucija ponekad funkcioniše na predvidljive načine moglo pomoći da sepredvidi kako se organizmi menjaju i tako upravljaju populacijama. Ali pošto su Nosil i saradnici posmatrali samo rečene insekte i srodnike, mogu jedino da nagađaju kako se rezultati mogu razlikovati u drugim taksonima ili da li je evolucija na sličan način predvidljiva i u drugim delovima životinjskog carstva i biljnog sveta.
Čini se da sada postoji dosta primera, od moljaca i leptira do riba, zeba, ovaca i jelena, vrsta koje prate predvidljive evolucione puteve, vraćajući se dobro testiranim osobinama koje im pomažu da prežive. Studija je objavljena u časopisu Science Advances.
(RTS)
