Najnovije analize DNK žrtava drevne erupcije vulkana u Pompeji pokazale su da nisu bile ono što su arheolozi zaključili. Naime, studija koju su sproveli naučnici sa Univerziteta Firenca, Univerziteta Harvard u SAD i iz Instituta Makd Plank za evolucionu antropologiju u Nemačkoj osporila je neke uvrežene priče o polovima i rodbinskim odnosima stanovnika koje su nastajale posle 1748. godine kada su ostaci prvi puta otkriveni. Analiza je, pored ostalog, istakla i kosmopolitsku prirodu Rimskog carstva.
Godine 79. n. e. Vezuv je izbacio jednu od najvećih erupcija u ljudskoj istorijii, pokopavši rimski grad Pompeju i pod debelim slojem pepela i kamenčića poznatih kao lapili. Mnogi stanovnici izgubili su živote kada su im se kuće urušile. Ostaci grada su otkriveni tek u 18, veku, a u sledećem arheolog Đuzepe Fioreli usavršio je tehniku ulivanja gipsa u šupljine ljudskih oblika koji su ostali prazni nakon raspadanja tela da načini odlivke žrtava.
U novoj studiji, objavljenoj nedavno u časopisu Curent Biology, međunarodni tim naučnika proučio je genetiku pet pojedinaca umrlih u erupciji koja je ubila oko 2.000 ljudi. Izvadili su uzorke DNK iz fragmentiranih ostataka kostura pronađenih u 14 od 86 poznatih odlivaka. Precizno su utvrdili nasledne veze i odredili pol i poreklo. Nova saznanja, uglavnom, protivreče ranijim pretpostavkama utemeljenim isključivo na fizičkom izgledu i položaju tela.
Profesor David Karameli iz Odeljenja za antropologiju Univetziteta u Firenci izjavio je: „Otkrića osporavaju dugo uvrežene predstave kao što je povezivanje nakita sa ženskim polom ili tumačenje fizičke blizine kao dokaza porodičnih veza. Štaviše, genetski dokazi dodaju sloj složenosti jednostavnim rodbinskim kazivanjima. Primerice, u Kući zlatne narukvice, jedinom mestu gde imamo genetske informacije o više osoba, četiri su smatrane roditeljima i decom, zapravo nisu imale genetske veze.”
Dejvid Rajk sa Univerziteta Harvard je, takođe, naglasio da naučni podaci koje su predstavili u studiji nisu u skladu sa uvreženim pretpostavkama.: „Na primer, značajno otkriće je spoznaja da su odrasla osoba koja nosi zlatnu narukvicu i dete koje drži, tradicionalno smatrani majkom i detetom, zapravo bili nepovezani odrasli muškarac i dete. Slično, par za koji se mislilo da su sestre ili majka i kći uključivali su barem jednog genetskog muškarca.” Genetski nalazi su, isto tako, razjasnili poreklo Pompejaca. Naime, autori u uvodu pišu da „svi stanovnici s podacima o celom genomu dosljedno potiču uglavnom od nedavnih doseljenika iz istočnog Mediterana, što je r uočeno u drevnim genomima iz grada Rima, i naglašava kosmopolitizam Rimskog carstva u tom razdoblju”.
Ališa Mitnik iz Instituta Maks Plank navela je da njihova otkrića „imaju značajne implikacije za tumačenje arheoloških podataka i razumevanje drevnih društava”. I dodala: „Ona ističu važnost integrisanja genetskih podataka s arheološkim i istorijskim informacijama da bi se izbegle pogrešne interpretacije temeljene na savremenim pretpostavkama. Ova studija, takođe, naglašava raznolikost i kosmopolitsku prirodu stanovništva Pompeje i otkriva šire obrasce mobilnosti i kulturne razmene u Rimskom carstvu.”
David Karameli smatra i da postoji mogućnost da su restauratori nalaza za potrebe stvaranja dobrih priča promenili položaje pronađenih ostataka: „Kombinovana upotreba genetskih podataka i drugih bioarheoloških metoda pruža priliku da bolje razumemo živote i navike žrtava erupcije Vezuva”.
(Ilustracija EPA)
(Indeks)
