Naučnici su u antarktičkom ledu otkrili čudnu vezu između količine ugljen-dioksida u atmosferi i globalnih pandemija koje su trajale stolećima. Naime, drevni led čuva mehuriće vazduha koji, poput vremenskih kapsula, sadrže sićušne uzorke gasova iz Zemljinog vazdušnog omotačaod pre više hiljada ili čak miliona godina. Najbolji zapisi za proteklih 2.000 godina potiču iz dva ledena jezgra (Law Dome i WAIS Divide) koja su imali veliki upliv na kreiranje klimatskih modela i analize ciklusa ugljenika. Pre otprilike 2.000 godina počela su se uzdizati velika carstva, proradio je Vezuv, a ljudi su ratovali širom Evrope. Kasnije su vekovima harale bolesti kao što su kuga i sifilis, koje su desetkovale ljudsku populaciju.
Analiza dva rečena ledena jezgra pokazuje slične rezultate, iako postoje neke razlike u merenjima atmosferskog ugljen-dioksida (CO2). Primerice, prvopomenuto pokazuje brzi pad iznosa CO2 u razdoblju od 90 godina koji je dosegao dno 1610, prateći posledice prvog kontakta između Starog i Novog sveta, kada su mnogi domoroci poumirali od bolesti koje je u Ameriku doneo Kristofor Kolumbo. Broj ljudi je na tom području znatno opao, zajednice su napustile prethodno naseljena područja, ponovo je počela bujati vegetacija, a novoiznikle šume upile su ogromne količine CO2 iz atmosfere.
S druge strane, drugopomenuto jezgro ne pokazuje isti dramatičan pad CO2, već postupan koji se protezao sve do 17. stoleća, piše Science Alert. Da bi detaljnije ispitali ove razlike, paleoklimatološkinja Ejmi King iz instituta British Antarctic Survey i kolege izmerili su iznose CO2 u zasebnom ledenom jezgru (Skytrain Ice Rise), izbušenoj 2018–2019. na rubu ledene ploče zapadnog Antarktika.
Analizirali su delove s dubine od 83,2 do 104 metra da pogledaju gasove nastale od 1454. do 1688. godine. Rezultati su pokazali da su u tom razdoblju uistinu smanjila količina ugljen-dioksida, verovatno zbog velikih promena u ljudskoj populaciji i kopnenoj vegetaciji. No, i taj pad bio je postupniji od onog iz jezgra Law Dome-a. „Naša analiza podupire postupnije smanjenje CO2 od 0,5 ppm (delova na milion) po deceniji od 1516. do 1670. godine”, pišu King i kolege u istraživanju, dodajući da je po desetleću, kako se smanjivao broj ljudi i ponovo bujala vegetacija, apsorbovano otprilike 2,6 gigatona CO2. Studija Reconciling ice core CO2 and land-use change following New World-Old World contact objavljena je u časopisu Nature Communications.
(Ilustracija Shutterstosk)
(Indeks)
