Klatno istorije i bumerang geostrategije.
Prof. dr Boško Bojović
Četvrta godina rata-specijalne operacije u Ukrajini mogla bi doneti konačni ili privremeni ishod najvećeg oružanog sukoba u Evropi i jednog od najvećih u svetu još od Drugog svetskog rata. U širem kontekstu promene odnosa snaga na globalnom planu međunarodnih odnosa, u prvom redu na istočnim delovima Ukrajine, ovaj ratni sukob okuplja NATO i celokupni savez zapadnog sveta od nekih pedesetak zemalja u sve neposrednijoj eskalaciji protiv Ruske federacije, koju u sve većoj meri podržava rastući broj zemalja ostatka sveta. Hegemonija zapadnog vojnog, ekonomskog i monetarnog, ideološkog i narativnog hibrisa koji već preko trećine veka nameće svoju volju i strategiju, diktira pravila u skladu sa svojim jednostranim interesima, sve grublje, cinično i bahato gazeći sve osnove međunarodnog prava, namećući asimetrične ratove, beskrupulozno podrivajući unutrašnju i međudržavnu stabilnost širom sveta, forsirajući uslove besporetka, haosa i debalansa na štetu gotovo devedeset posto čovečanstva (tj 12,7% čovečanstva je uvelo sankcije Rusiji a 87,3% nije), stvaraju uslove za sve masovniji otpor međunarodne zajednice i promenu svekolikog odnosa snaga preko ekonomskih, diplomatskih, vojnih i drugih povezivanja i saveza kao što je BRIKS, Šangajska organizacija za saradnju (SCO) i slično[1]
Kao najveća nuklearna i vojna sila uz SAD, zemlja najvećih globalnih energetskih, teritorijalnih, strateških, tehnoloških i drugih prirodnih i ljudskih resursa i potencijala, Rusija i Kina su najveća prepreka za neopozivu dominaciju zapadnog hibrisa lažne savesti i stvarne dominacije manjinskog nad većinskim delovima čovečanstva. Stoga je sva strategija zapadne dominacije usmerena protiv ove dve zemlje, Rusije na prvom mestu, koja je od kraja Hladnog rata izložena strateškom stezanju omče NATO pakta u cilju njenog rasparčavanja i neutralizacije prema modelu bivše Jugoslavije. Dugoročna strategija sistemske perfidne instrumentalizacije unutrašnjih istorijskih protivurečnosti sprovodi se neprekidno svim sredstvima širom sveta, na prostoru Evrope nigde kao na Balkanu pre Ukrajine.
Ne prvi put u istoriji 20 veka, isti prostor je bio poligon predigra svetskih ratova i zapadne strategije osvajanja ”životnog prostora” na račun Rusije. Neminovno je stoga presedan NATO protivzakonite agresije na SR Jugoslaviju bio neposredni povod za nastanak uslova i prvi početak preokreta kada je jedva nekoliko sedmica posle te agresije početnim dolaskom Putina na čelo Rusije stvoren preduslov za njeno uspravljanje i otpor sve većoj zapadnoj dominaciji.
Ukrajina je po oprobanom šablonu sistemskog inženjeringa etničke mržnje i versko-nacionalne konfrontacije postala poligon neposredne strategije ubitačne omče oko vrata Rusije prema doktrini Zbignjeva Bžežinskog, Pola Volfovica i ostalih dugogodišnjih stratega smrtne presude Rusiji i ruskom svetu[2].
Manipulacija verskih i ideoloških fanatizama i ekstremizama kao poluga dominacije univerzalne talasokratije bila je uslov nadmoći tokom nadmetanja u odnosu snaga tokom čitavog 20 veka. Još u prethodnom veku vođen je savezni rat evropskog zapada na Krimu čiji je cilj bio sprečavanje izlaska Rusije na topla mora i dovođenja u pitanje nadmoći britanske talasokratije. Njen opsesivni strah od Rusije bio je zaslepljujući do mere da je previdela nagli uspon nemačke moći i njenu opasnost sve do Marokanske krize 1908, gotovo u predvečerje Balkanskih ratova kao predigre Velikog evropskog i svetskog rata. Boljševička revolucija je trebalo da opstruira sve brži i neminovniji uspon Rusije, kao što je „islamski boljševizam” umesto Osmanlijske imperije olakšavao potpunu kontrolu nad petrol-energentima Srednjeg istoka.
Subverzivni narativ verske i ideološke antagonizacije malih razlika Edvard Barnejs teorizuje i usavršava od 1927. godine metodom manipulacije javnim mnenjem i „stvaranjem koncenzusa” makijavelističkom instumentalizacijom bazičnih ljudskih emocija u službi komercijalne, političke i ideološke dominacije. Demokratske ustanove i zapadni društveni model stavljaju se u službu merkantilnog i geostrateškog interesa. Vojno-industrijski konglomerat, oligarhijski interesi uslovljavaju i podređuju sebi poslednje ostatke demokratksih vrednosti kako je predvideo već general i predsednik Ajzenhauer posle Drugog svetskog rata. Dominacija lažne savesti i falsifikovani sistem vrednosti postaje globalni monopol moći u duhu Orvelovske vizije: „Laž je istina, istina je laž”[3]. Nihilizam i dekadencija, promena radi promena sa ciljem sprečavanja mogućnosti otpora dominaciji lažnim vrednostima i stvarnim destrukturacijama, desubjektivizacijam, dehumanizacijom i destrukcijom temeljnih ljudskih vrednosti postaju stubovi novog doba satanističkog besporetka.
Na vrhuncu ovog procesa kada je izgledalo da ga više niko ne može preokrenuti niti zaustaviti dolazi do naglog iako s početka jedva primetnog zaokreta. Sve brže rastuće evroazijske ekonomije traže svoje mesto pod suncem i učešće u globalnoj ekonomskoj i monetarnoj regulativi: MMF (IMF), Svetska banka (WB), STO (WTO), G7 i slično, Kina, Rusija i druge nailaze na nadmeno odbijanje zapadnog trusta moći, spontano i bez volje za nadmetanjem započinju prvih godina 21. veka sa procesom stvaranja alternativnih organizacija i međusobnih umrežavanja, ekonomske saradnje, investicionih projekata, komercijalnih razmena, tehnološke saradnje i slično, čime se postupno i sve brže dovodi u pitanje monopol monetarnog ekstrateritorijaliteta, ekonomske dominacije i neokolijalne eksploatacije energenata i ostalih resursa na štetu zemalja u razvoju na prvom mestu.
Trka za jeftinim resursima i neokolonijalnom privatizacijom u bescenje na štetu zemalja u tranziciji dovodi istovremeno do sve većih zloupotreba, korupcije i bezakonja, najpre na osetljivom prostoru ekonomskih i strateških sukoba interesa.
Kao najveća i najmnogoljudnija zemlja Evrope posle Rusije, na jugu istočne Evrope, sa najplodnijim zemljištem, velikim vodenim resursima i moćnim rekama, Ukrajina ima izuzetno veliki geostrateški i ekonomski značaj. Posebno kad se ima u vidu potencijal koji Ukrajini pripisuje zapadna strateška doktrina, kao zemlji bez koje Rusija ne može održati svoj strateški značaj i bez koje se od svetske može smatrati samo regionalnom silom. Pritom je od Ukrajine po prirodnim i ljudskim resursima najvažniji njen istočni deo, Donbas, u kome je živela oko trećina stanovništva Ukrajine (oko 15 od oko 44 miliona stanovnika) ili u širem okviru leva obala Dnjepra. Od Azovskog mora pa sve do Belorusije proteže se oko hiljadu kilometara sa nekih 200-300 km širok pojas u pravcu jugoistok-severozapad koji je neuporedivo najbogatiji prirodni resursima na prostoru evropskog kontinenta, ugalj i so se u Luganskoj i Donjeckoj oblasti eksploatišu vekovima, dok su rezerve nafte, gasa (Jizivska), najveće u Evropi, grafita, uranijuma, gvožđa, magnezijuma, titana i drugih retkih metala u novije vreme procenjeni u astronomskim količinama u vrednosti od 7.500 milijardi $[4].
Kada se pukovi srpskih krajišnika počinju naseljavati iz Austrijske vojne krajine pod vođstvom generala Jovana Ševića i Janka De Preradovića sredinom 18. veka u Donjecku i Lugansku oblast, prozvanu Slavjano-Serbija, neposredno pre toga i na desnoj obali Dnjepra pod vođstvom generala Jovana Horvata u oblast prozvanu Novaja Serbija, ime Ukrajina je bilo nepoznato jer su se širi prostori sa obe strane velike reke Dnjepar odvajkada i sve do Boljševičke revolucije nazivali Mala ili Novaja Rusija.
Smatra se da je po raspadu SSSR-a van granica Ruske Federacije ostalo oko 25 miliona Rusa[5] i znatno više rusofona. Za Zbignjeva Bžežinskog je EU bila značajna u prvom redu kao „Loogistička baza za dalje rasformiranje Ruske Federacije”. Krim je 1994. izabrao predsednika Jurija Mečkova opredeljenog za priključenje Rusiji, što je imalo vrednost referenduma za autonomiju sa mogućnošću za ostanak u Ruskoj Federaciji.
Krim je još 10 januara 1991. organizovao referendum na kome je 94% glasalo za nezavisnost, 5 maja 1992. je proglasio nezavisnost, što nije imalo nikakvog uticaja za njegov dalji status u okviru Ukrajine[6]. Ruske manjine u baltičkim državicama, Kazahstanu i drugim državama nastalim raspadom SSSR-a, nisu imale gotovo nikakva manjinska prava, čak iako su bile blizu relativne većine. Strategija Bžežinskog i zapadnog hibrisa bila je sve uspešnija nekih četvrt veka po raspadu SSSR-a, izgledalo je kao da ništa ne može zaustaviti njen uspešni pohod na podelu Ruske Federacije u kome je Ukrajina imala daleko najpresudniju ulogu. Stvaranje antiruskog poligona od Ukrajine imalo je presedane u raspadu Jugoslavije, sve do falsifikovanih izbora i referenduma, a i uvlačenja Crne Gore u NATO i to uz indirektnu podršku ruskog uticaja. Rusija je čak bila upregnuta u saradnju sa zapadnim službama, tobože u borbi protiv narkokartela[7], kasnije i u zapadnom frontu protiv terorizma, iako nikad nije postojala saglasnost i konsenzus za definiciju terorizma. Sve dok nije i Rusiji počela da sviće samosvest, kada je bilo sve jasnije kako NATO stvara i podržava svim sredstvima narko-protektorat od protivzakonitom masovnom agresijom otete južne srpske pokrajine. Upravo otada počinje zaokret na državnom vrhu i u spoljnjoj politici Rusije prema Zapadu.
Ono što je otpor srpske Krajine bio za raspad Jugoslavije može se porediti sa pokretom ruske većine u Donbasu posle ukidanja ravnopravnovsti ruskog jezika, ubrzane nacifikacije, crkvenih i drugih i diskriminacija u Ukrajini. Nasilno i nekanonsko stvaranje državne crkve najviše asocira na sličan pokušaj u Crnoj Gori. Analogija i presedana je previše i prebliski su da bi se mogli lako nabrojati.
Ne smeju se zanemariti ni istorijske analogije i podudarnosti kojih je previše da bi bili slučajni i to još od 18. veka, ako ne i ranije. Počev od samog imena Ukrajine kao Boljševičke antiruske tvorevine koja nije bila strana britanskoj antiruskoj opsesivnoj strategiji, još od Krimskog rata pa sve do Boljševičke revolucije. Ne zaboravljajući Lenjinovo učenje da „ugnjetavački narod mora biti neprekidno ugnjetavan”[8]. Kao čovek 19. veka Lenjin je bio opsednut nacionalnim pitanjem i pod uticajem germanskog antislovenskog rasizma. Zaslepljen mržnjom prema Rusima previđao je da je u visokom plemstvu Ruske imperije Rusa bilo ispod 5%, dok je Varjaga na primer bilo preko 18%. Nijedan narod nije niti može biti ugnjetavački ako se ima u vidu marksistička doksa, nego to može biti samo dominantna klasna kategorija, što je i omogućilo revoluciju koja je smišljeno zloupotrebljena protiv ruskog naroda.
Da li je moguće zanemariti da je oružana pobuna protiv kobne zloupotrebe Ukrajine nastala u njenom najnaseljenijem i privredno najvažnijem delu, u oblastima Donjecka i Luganska, onim istim koje su još sredinom 18. veka naselili i Slaveno-Serbijom prozvali, osnovali i ustanovili srpski pukovi iz srpske Krajine došli da izbegnu razvojačenje i unijaćenje, koje je proslavio Miloš Crnjanski u njegovim Seobama.
Od srpske krajine u Austriji nastaju s početka pogranične oblasti u novooslobođenoj Novoj Rusiji. Oslobođena Kijevska ili Mala Rusija nastaje spuštanjem Rusije ka toplim morima i povratkom u svoju hiljadugodišnju kolevku. Srpski Krajišnici unose na te prostore svoje vojničke i duhovne tradicije, kao i iskonski duh otpora tuđinskoj dominaciji. Čak i u tragovima to duhovno i vojničko nasleđe bilo je uslov za otpor nasilnom otuđenju od onoga što je njihove pretke i dovelo u njihovu rusku istovernu otadžbinu. Da njihovi potomci nisu osam godina pružali skupo plaćeni krvavi otpor instrumentalnom antiruskom nacizmu, pitanje je da li bi moglo doći do konačnog buđenja Rusije ili bi ono došlo prekasno. Granične i presudne uloge vekovima su deo srpskog istorijskog i duhovnog zaveta. Krst koji je ponet toliko puta po najveću cenu ovoga puta donosi najveći strateški ulog i preokret evropske i svetske istorije u poslednjih hiljadu godina. Bez te kapisle iskrsle na prostoru prvih srpskih krajina Luganske i Bahmutske oblasti, Rusija bi svoj konačni otpor zapadu zakasnila ili započela bez legitimiteta iskonskog samoopredeljenja.
Sve intenzivnija dinamika promena u međunarodnim odnosima, opadanje zapadne podrške i zamor ljudskog materijala vode ka ishodištu sukoba i ratnih dejstava. Kao srazmerno kratkotrajnoj i heterogenoj tvorevini Ukrajini osim bezuslovne kapitulacije preostaju građanski rat ili radikalni zaokret protiv odgovornih za kobni ishod koji se do pre 2-3 godine lako mogao izbeći. Heterogenost stanovništva i istorijskog nasleđa nameće mogućnost višestrukog ishoda: istočni i južni, uz deo severnog pojasa, ili leva obala Dnjepra uz južni deo do delte Dunava, mogu se opredeliti za mir uz podršku Ruske federacije, po modelu Dombaskog samoopredeljenja. Zapadni deo sa Galicijom može trajno gravitirati zapadu i opstati kao zasebna celina uz pogranične manje ili veće ustupke susednim zemljama. Središnji deo sa desnom obalom Dnjepra mogao bi postati žrtva građanskog rata ukoliko ne bude saglasja između velikih sila za njegov neutralni status i trajnu demilitarizaciju. Napaćeni i izmanipulisani, istorijski i jezički, kulturno i verski, sudbinski pa i politički bliski ukrajinski narod potrebno je podržati i pomoći za izlazak iz bespuće u kome se našao kao žrtva komunističkog i zapadnog nihilizma svedenih u pogubno pranje mozga u strategiji mržnje i neprijateljstva prema jednovernom i najsrodnijem ruskom narodu i državi.
(Ilustracija Wikipedia)
[1] Jacque Sapir, La fin de l’Ordre occidental (Kraj Zapadnog poretka), Libres, Paris 2024.
[2] Georges-Henri Soutou, La grande rupture 1989-2024. De la chute du mur à la guerre d’Ukraine (Veliki prelom 1989-2024. Od pada zida do Ukrajinskog rata), Géopolitique, Paris 2024.
[3] Jacques Baud, Governing by Fake News. International Conflicts 30 years of intoxes used by Western Countries, Max Milo 2020.
[4] Prototip elektronnoІ versІІ nacЮnalЬnogo atlasu UkraІni
[5] Najviše u Ukrajini (8-11), Kazakstanu, 4-5 miliona, itd. Gledano iz tog ugla, promena granica na uštrb Ukrajine bilo je samo pitanje vremena, koje je ubrzao zapadni savez.
[6] Dominique Pianelli, Chronique d’une métamorphose. V. L’Ukraine (1991-1993) (Hronika jedne metamorfoze. V. Ukrajina 1991-1993), Revue d’études comparatives Est-Ouest, vol. 25, 1994, n°2. 161-171.
[7] V. Stavicki, ”Narkomafija – mit i realnost”, u: Tajne operacije ruskih specijalnih službi od IX do XXI veka, Paideia, Beograd 2001, 254-273 (Taйnыe operacii rossiйskih specslužb s IX po XXI vek, Geleos 1999).
[8] F. A. Ossendowski, Lenin, Poznan 1930, Lenin, Moskva 2006.
