Tim kineskih naučnika i lekara objavio je da je prvi put izlečio pacijenta od dijabetesa pomoću matičnih ćelija. Ako se potvrdi, ovaj proboj predstavljaće značajan napredak u lečenju dijabetesa i otvoriće nove mogućnosti za milione ljudi koji od njega pate. Pacijent, 59-godišnji muškarac koji je 25 godina bolovao od dijabetesa tipa 2, suočio se 2021. sa ozbiljnim komplikacijama. Iako su mu 2017. transplantirani bubrezi, izgubio je većinu funkcije ostrvaca gušterače, ključnih za regulaciju glukoze u krvi, i bio zavisan od višestrukih dnevnih injekcijama insulina.
U julu 2021. podvrgnut je transplantaciji programiranih matičnih ćelija. Samo 11 sedmica kasnije više mu nije bio potreban insulin, a za godini dana postupno je prestao koristiti oralne lekove za kontrolu šećera u krvi. Kontrolni pregledi pokazali su da je funkcija ostrvaca gušterače obnovljena, a on bez injekcija insulina živi već 33 meseca. Tim pod vođstvom Jin Haoa, vodećeg istraživača u bolnici Shanghai Changzheng, programirao je pacijentove vlastite periferne krvne mononuklearne ćelije. One su pretvorene u „semenske ćelije” kojima je rekonstruisano tkivo ost vaca gušterače u laboratoriji.
Pluripotentne matične ćelije su osnovne, još nisu diferencirane, i imaju sposobnost da se razviju u različite tipove specijalizovanih ćelija u telu. Postoje dve glavne vrste – embrionalne i odrasle. Embrionalne potiču iz ranog stadijima zametka i imaju potencijal da se diferenciraju u bilo koju vrstu ćelija u telu. Odrasle matične ćelije nalaze se u raznim tkivima u i obično su specijalizovane za obnavljanje i popravak onih u kojima se nalaze. One imaju ograničeniji potencijal diferencijacije u poređenju s embrionalnim matičnim ćelijama.
Regenerativna medicina koristi sposobnost matičnih ćelija da se razviju u specifične tipove za popravku oštećenih ili bolesnih tkiva. Kod dijabetesa, posebno tipa 1, telo autoimunim reakcijama uništava beta ćelije u ostrvcima gušterače koje proizvode insulin. Matične ćelije mogu igrati ključnu ulogu u lečenju ove bolesti na nekoliko načina. Jedan je transplantacija ćelija ostrvaca gušterače. Naučnici u tom procesu nastoje iz matičnih ćelija razviti beta stanice koje se transplantiraju gušteraču, a one preuzimaju funkciju proizvodnje insulina i regulacije glukoze u krvi. Uzimaju se iz pacijentove krvi ili koštane srži i reprogramiraju u matične ćelije, a zatim diferenciraju u beta ćelije koje proizvode insulin. Budući da se koriste pacijentove ćelije, tako se izbegava odbacivanje.
Kineska populacija obolelih od dijabetesa najveća je na svetu, a prevalencija te bolesti nesrazmerno visoka. Iako Kina čini 17,7% svetske populacije, dijabetičari čine čak četvrtinu ukupnog broja dijabetičara na svetu, što predstavlja značajan zdravstveni teret za zdravstveni sistem. Prema Međunarodnoj federaciji za dijabetes, u ovoj zemlji živi oko 140 miliona ljudi s dijabetesom, od kojih je oko 40 miliona zavisno doživotno od injekcija insulina.
(Ilustracija Freepik)
(Indeks)
