Kristalne lobanje su stekle slavu u avanturističkom filmu Stivena Spilberga „Indijana Džons i kraljevstvo kristalne lobanje”. Iako su predstavljale arheološku zagonetku, ispostavilo se da su lažne.Raniji istraživači i pristalice pseudonaučnih tvrdnji verovali su da su delo pretkolumbovskih mezoameričkih kultura poput Maja i Asteka.Oni koji su želeli da veruju u autentičnost smatralo suda imaju mistične psihičke i isceliteljske moći; leče bolesti i da daju dar ljudima da predvide buduće katastrofe i slično.
Nijedna kristalna lobanja nije pronađena u arheološkim iskopavanjima. Početkom 19. veka počele su da postaju deo privatnih i javnih muzejskih kolekcija širom sveta. Izrađene su od čistog ili mlečnog belog kvarca.Navodno su oni koji su ih pronašli,pričali da su lobanje stare po nekoliko desetina hiljada godina i da pripadaju mezoameričkim civilizacijama.Lobanja od kvarca koja se danas čuva u Britanskom muzeju kupljena je od Tifanija iz Njujorka kasnih 1890-tih godina. Iako izgleda fenomenalno, njeno poreklo nije jasno. G. F. Kunc je 1890. rekao da ju je prvobitno doneo španski oficir iz Meksika „negde pre francuske okupacije”. Pre toga se sumnjalo da je, u stvari, dalekoistočnog porekla. Međutim, kada je dodata u kolekciju Britanskog muzeja tada je već bila prihvaćena kao astečka.
(Trustes of the British museum)
„Pokušaji da se ovo proveri na tehnološkim osnovama nisu se pokazali uspešnim. Iako je stilizacija karakteristika lobanje u opštem skladu s drugim primercima koji se prihvataju kao prave astečke ili mikstečke rezbarije, izgled ne predstavlja očigledan primer astečkog ili bilo kog drugog mezoameričkog umetničkog stila”, piše na sajtu Britanskog muzeja.Naučnici iz Britanskog muzeja u Londonu i Smitsonijan muzeja prirodne istorije u Vašingtonu sproveli su analize kristalnih lobanja pomoću elektronskih mikroskopa. Nakon što su pronašli oznake koje su mogle biti napravljene samo savremenim alatima za rezbarenje, umesto kamenim, koštanim i drvenim alatima koji su se koristili pre dolaska Kolumba, zaključili su da su lobanje verovatno lažne.
Naučnici veruju da su proizvedene u 19. veku u Evropi kada se javlja ogromno interesovanje za antički svet i drevne artefakte.S obzirom da o njima ne postoje pisani, niti bilo kakvi drugi zapisi, a nisu ni arheološki potvrđene, može se slobodno zaključiti da je reč o lažnim kristalnim lobanjama koje ne potiču iz drevnih mezoameričkih civilizacija.
(Sve o arheologiji)
