Drevni trodimenzionalni oblici nalik na zvezde još zbunjuju naučnike, mada su otkriveni pre više od 100 godina.
Prvi put ih je službeno opisao američki paleontolog Čarls Dulitl Volkot 1896, navodeći da je to verovatno nek vrsta meduze. Od tada su u depozitima škriljaca, koji datiraju pre pola milijarde godina, pronađeni brojni slični primerci.Paleontolozi su proučavali ove forme niz godina i zaključili da su to, po svemu sudeći, kambrijski fosilni sunđeri i dali im ime Brookssella alternata, odnosno taj naziv se koristio za sve fosile koji nalikujubrukseli. No to ne znači da je naučna zajednica bila sasvim sigurna o čemu se tačno radi. Jedni su smatrali da su to ostaci crva, drugi algi ili sunđera. Treći su, pak, sumnjali da je to uopšte fosil i izjavili su da bi to mogli biti ovekovečeni mehurići gasa.
Sada su naučnici izneli još jedan predlog nebiološkog porekla. Pomno su proučili brukselu pomoću trodimenzionalnih snimaka visoke rezolucije i hemijske analize i ustanovili da su to najverovatnije pseudofosili.U novom istraživanju tvrde da se ne radi o sznđeru, kao što je danas opšteprihvaćeno, već o neobičnom obliku silicijum-dioksida. Naime, te čestice minerala umeju da se spoje i formiraju okrugle, kvadratne ili šestorougaone oblike.
Ali to ne znači da su naučnici rešili sve misterije. Na primer, još nije jasno zašto je u jednom području sveta pronađeno toliko čudnih primeraka istog oblika. Ove formacije izgledaju prilično slično spolja, ali kada su stručnjaci ispitali unutrašnju dinamiku pomoću skeniranja, otkrili su da su sve prilično različite.
„Otkrili smo da bruksele nemaju karakteristike sunđera, odnosno nemaju spikule. Takođe nisu rasle na onako kako se to očekuje od spužvi”, napisali su istraživači u studiji. Ono što nalikuje ustima bruksle zapravo je orijentisano dole prema sedimentu, što otežava filtriranje hrane iz vode kao što to čine sunđeri, piše Science Alert.
Kada pomislimo na usta na donjoj strani tela, na pamet nam padnu morske zvezde. No njihov predak se pojavio na Zemlji pre samo 480 miliona godina – desetine miliona godina nakon formiranja stene gde je nađena bruksela. Ni crvi nisu dobro objašnjenje, mada su postojali u kambriju, ali nisu imali formu morske zvezde kao ovi čudni nalazi.
Kada su stručnjaci uporedili brukselu s drugim oblicima silicijum-dioksida iz različitih kambrijskih stena širom sveta, naišli su na jedino objašnjenje koje drži vodu. „Stoga smo zaključili da bruksela ne pripada ranoj diverzifikaciji spužve u kambrijskim morima, već se radi o neobičnoj formaciji silicijuma, koja može nalikovati biološkim oblicima”, tvrde naučnici. Na primer, stene na Marsu bogate silicijumom mogu formirati latice u obliku cveta (slika dole). I na Zemlji kada munja udari u pesak nastaju zanimljivi oblici nazvani fulguriti.
„Bruksela me zaintrigirala jer, za razliku od većine fosila, ima trodimenzionalni oblik poput nadignutog testa u obliku zvezde, što je neobično za meke četveronožne životinje poput sunđera”, objasnila je paleontološkinja Sali Voker sa Univerziteta Džordžija. „Sunđer se obično spljošti tokom procesa fosilizacije, posebno ako se radi o fosilu starom više od 500 miliona godina. Takođerje zbunjujuća činjenica da niko nije pregledao brukselu i njenu orijentaciju. Okrenuta je nadole, a nema smisla da se hranila blatom.”
Ali to ne znači da su naučnici rešili sve misterije. Na primer, još nije jasno zašto je u jednom području sveta pronađeno toliko čudnih primeraka istog oblika. Ove formacije izgledaju prilično slično spolja, ali kada su stručnjaci ispitali unutrašnju dinamiku pomoću mikroskeniranja, otkrili su da su sve prilično različite.Biće potrebna dalja istraživanja da bi se utvrdilo kako su se ti drevni oblici zapravo formirali. Istraživanje pod nazivomIs the middle Cambrian Brooksella a hexactinellid sponge, trace fossil or pseudofossil?Objavljeno je u časopisu PeerJ.
(Ilustracija Nolan et al, PeerJ 2023/NASA)
(Indeks)
