Nisu Evropljani ti koji su prvi stigli. Neko drugi je otkrio Antartik pre 1.300 godina. Ko bi to mogao biti?
Prva zabeležena poseta kopnenom Antartiku pripisana je ruskoj ekspediciji 1820. godine, a prvo sletanje američkom istraživaču 1821. Godine. Ali prvi ljudi koji su otkrili Antartik nisu bili Evropljani, ni Amerikanci, već Polinežani. Stigli su na najhladniji kontinent pre 1.300 godina, prenosi Science Alert. Novozelandski naučniciukazuju da autohtoni narod Novog Zelanda, Maori, ima znatno dužu istoriju na najjužnijem kontinentu.
Istraživački tim, predvođen biologom za zaštitu prirode Prisilom Vehi, pogledao je usmene zapise, a i tzv. sivu literaturu. To znači i istorijske izveštaje koji nisu nikada objavljeni i uporedili ih sa usmenom istorijom starosedelaca i njihovim umetničkim delima.„Pronašli smo veze sa Antarktikom i njegovim vodama koje se javljaju od najranijih putovanja, a kasnije kroz učešće u istraživanjima pod vođstvom Evrope, savremenim naučnim istraživanjima, ribolovu i mnogo toga vekovima”, rekla je Vehi.
Istraživači su prvo istakli putovanje na jug iz ranog 7. veka polinežanskog poglavice Hui Te Rangiore i njegove posade. Ovo bi ih verovatno učinilo prvim ljudima koji su videli vode Antarktika. Hiljadu godina pre ruske ekspedicije, čak mnogo pre planirane migracije polinežanskih doseljenika na Novi Zeland.
„U nekim narativima Hui Te Rangiora i posada su nastavili daleko na jug. Čineći to, verovatno sz bili prvi ljudi koji su ugledali vode Antarktika, a možda i kontinent”, piše tim u svom naučnom radu.„Putovanje i povratak Hui Te Rangiore deo su istorije naroda Ngati Rarua, a ove priče se pojavljuju u brojnim rezbarijama”. Ovo otkriće je veliko iznenađenje za istraživače. Maorima su ove priče dobro poznate generacijama.„Narativi nedovoljno zastupljenih grupa i njihova povezanost sa Antarktikom ostaju slabo dokumentovani i priznati u istraživačkoj literaturi”, nastavaljaju istraživači. „Ovaj rad počinje da popunjava tu prazninu.”Ali putovanje poglavice Hui Te Rangiore definitivno nije bilo poslednji putMaorai njihovih predaka na Antarktik.
Te Atu – čovek Ngapuhi – nazvan je prvim Maori i prvim Novozelanđaninom koji je razgledao obalu Antarktika 1840. godine kao deo istraživačke ekspedicije Sjedinjenih Država.Maori su, takođe, bili deo „herojskog doba istraživanja Antarktika” krajem 19. i početkom 20. veka. Pomagali su evropskim istraživačima u medicini, građevinarstvu, naučnoj ekspertizi i slično.
„Učešće Maora u putovanjima i ekspedicijama na Antarktiku nastavljeno je do danas, ali se retko priznaje ili ističe”, zaključuju istraživači.U skorije vreme jedan broj Maora učestvuje u antarktičkim naučnim programima Novog Zelanda. Istražuju sve, od efekata klimatskih promena do ekologije pingvina.
(Sve o arheologiji)
