Otkriveni glavni činioci koji predviđaju koliko će još živeti ljudi stariji od 70 godina.Među onima koji su najduže poživeli, 10 godina i više, najbolji prediktor bila je pušačka povest. Očekivano, najbolje su prošli nepušači.
Novi model američkih naučnika, predstavljen u studiji objavljenoj u eBioMedicine Lancet, ne oslanja se toliko na specifične dijagnoze bolesti, koliko na činioce kao što su mogućnost kupovine namirnica, količina određenih malih čestica holesterola koje cirkuliraju u krvi i da li je neko povremeno ili nikad nije pušio.Autori ističu da je samo 8-15 varijabli dobro predviđalo preživljenje od 2, 5 i 10 i više godina.
Među njima četiri su bile najjače odrednice – telesna funkcija, mlađe doba, broj malih lipoproteinskih čestica visoke gustoće i manje pušenja. Prof. dr Virdžinija Bajers Kraus i saradnici sa Djuk univerziteta pokrenuli su istraživanje nakon što su dobili informacije o postojanju 1.500 uzoraka krvi iz jedne longitudinalne studije iz osamdesetih godina prošlog veka koja je uključivala starije ljude. Prikupljeni uzorci bili su izvučeni 1992. kada su učesnici imali najmanje 71 godinu i potom su sačuvani u najvećoj biomedicinskoj biblioteci na svetu, američkim Nacionalnim institutima za zdravlje (NIH). Bili su predviđeni za uništenje, ali su ih rečeni naučnici na vreme preneli na Univerzitet Djuk na analizu.
Za starije koji su poživeli dve godine posle vađenja krvi vodeći činilac bilo je obilje holesterola lipoproteina visoke gustoće (HDL), i to ne samo iznos HDL lipida, već velike količine vrlo malih HDL čestica. HDL se još naziva dobar holesterol jer apsorbuje loš holesterol i prenosi ga natrag u jetru koja ga izlučuje iz tela. Visoke količine HDL mogu smanjiti rizik od srčanih bolesti i moždanog udara.
Uzorci su posebno zanimljivi jer su uzimani u vreme koje je prethodilo širokoj upotrebi lekova kao što su statini što deluju na iznos holesterola u krvi, što je moglo iskriviti rezultate. Učesnici studije su, inače, praćeni nekoliko godina u toku kojih su ispunjavali upitnike o svom zdravstvenom stanju i navikama.Na temelju ranije studije i uzoraka naučnici su novim sofisticiranim metodama identifikovali temeljni skup od 17 prediktivnih varijabli koje imaju uzročni učinak na trajanje života.
Iznenadila ih je činjenica da tumorske i srčane bolesti nisu bile među glavnim činiocima.Analiza je pokazala da je vodeći pokazatelj povezan s preživljenjem u svakoj od referentnih vrednosti studije – dve, pet i 10 godina od vađenja krvi – bila fizička funkcija, koja je definisana kao sposobnost odlaska u kupovinu namirnica ili obavljanja poslova čišćenja kuće.
Za starije koji su poživeli dve godine posle vađenja krvi vodeći činilac bilo je obilje holesterola lipoproteina visoke gustoće (HDL), i to ne samo iznos HDL lipida, već velike količine vrlo malih HDL čestica. HDL se još naziva dobar holesterol jer apsorbuje loš holesterol i prenosi ga natrag u jetru koja ga izlučuje iz tela. Visoke količine HDL mogu smanjiti rizik od srčanih bolesti i moždanog udara.
„Ovo je bilo posebno iznenađujuće”, rekla je Virdžinija Bajers Kraus. „Pretpostavljamo da su te vrlo male čestice HDL-a veličine koja je najbolja u uklanjanju i čišćenju iz cirkulacije endotoksina, moćnog molekula što uzrokuje upalu iz crevnih mikroba. Male čestice bi, takođe, mogle bolje ući u ćelijske kutke i ukloniti loš holesterol, tako da njihova brojnost pruža ovu zaštitnu korist.”
Pet godina nakon prvog vađenja krvi, mlađe doba i kognitivne funkcije učesnika bile su važni pokazatelji dugovečnosti.Među onima koji su najduže poživeli, 10 godina i više, najbolji prediktor bila je pušačka povest. Očekivano, najbolje su prošli nepušači. „Ove mere objašnjavaju i obogaćuju naše razumevanje mehanizama koji leže u osnovi dugovečnosti i mogu ukazati na odgovarajuće testove i potencijalne intervencije”, dodala je Kraus. Dotična naučnica ističe da je sledeća faza istraživanja korišćenje dodatnih analitičkih alata za poboljšanje predviđanja i identifikovanje potencijalnih ciljeva terapije.
(Indeks)
