Nanovija analiza drevne DNK rasvetlila je misteriju kako je raširio širio „crnu smrt”.
Crni pacov je vrsta glodara koji se smatra najvećim krivcem za širenje „crne smrti”, a naučnici sada tvrde da je Stari kontinent kolonizovao u dva navrata u periodima koji se poklapaju sa epidemijama kuge. Međunarodnom studijom obuhvaćeni su i pacovi iz Srbije. Naučnici sa Univeziteta Jork i Oksford, u saradnji s kolegama iz Instituta Maks Plank, izvršili su genetsku analizu na vrsti Rattus rattus, koja se često naziva i brodski pacov. Pomoću ostataka drevne DNK crnih pacova – nađenih na arheološkim lokalitetima od I do XVII veka u Evropi i Severnoj Africi – došli su do podataka na koji način se populacija pomenutih glodara raširila. Njihovo kretanje će u budućnosti dovesti do boljeg shvatanja kako je funkcionisala pomorska trgovina, koje regije su bile urbane u rimskom i srednjovekovnom periodu i na koji način su funkiconisale cele imperije.
Stručnjaci tvrde da podaci sugerišu da je pacov kolonizovao Evropu najmanje dva puta, tokom rimske ekspanzije i u srednjem veku. Njihovi rezultati potvrđuju nestanak pacova nakon pada Rimskog carstva, što se poklapa i sa arheološkim podacima. Oni smatraju da je ova tvrdnja najverovatnije povezana sa raspadom ekonomskog sistema Rima, a i klimatskim promenama i justinijanskom kugom iz VI veka. Kada je u srednjem veku opet došlo do uspostavljanja većih gradova i trgovine na daljinu, ovi glodari su počeli da se šire.
Pod uticajem ovih promena dolazi do širokog rasprostiranja još dve vrste glodara – kućnog miša i smeđeg pacova, poznatih po svojoj sposobnosti da iskorišćavaju prednosti života u blizini ljudi, kao što su hrana i transport. Danas je u Evropi najdominantnija vrsta smeđeg pacova, međutim do XVIII veka to nije bio slučaj. Veruje se da su upravo oni svojim dolaskom u Evropu potisnuli tamnijeg rođaka.
Arheolog i straživač dr David Orton je rekao da je naučnicima odavno bila poznata činjenica kako je širenje pacova povezano sa ljudima i događajima. Dugo se, naime, sumnjalo da je širenjem Rimskog carstva došlo do njihove ekspanzije u Evropu. Međutim, iznenađuje jedinstvenost genetske grupe prvih kolonizatora. Svi rezultati ispitivanih ostataka drevnih pacova od Engleske do Srbije sugerišu da je u pitanju bila jedna grupa koja se raširila u jedinstvenom događaju.
On dodaje da se prilikom ponovne kolonizacije u srednjem veku vidi isti obrazac. Iako ovi pacovi čiji su uzorci uzimani od Engleske do Mađarske i Finske imaju drugačiji genetski potpis, opet se uočava grupa iz koje su se pacovi dalje razmnožavali. A ovo su kako tvrdi jasni dokazi o kolonizaciji na evropskom tlu. Naučnici zaključuju da je studija doprinela razumevanju veza između pacova i ljudi, a i posledica do kojih je njihova široka rasprostranjenost dovela. Navodeći kako i male životinje mogu biti deo velike slagalice u otkrivanju misterija iz dalekih istorijskih epoha. U studiji su učestvovali istraživači iz preko 20 zemalja.
(Izvor Nacionalna geografija)
