Količina litijuma u vodi povezana je s povećanom šansom da deca u kasnijem uzrastu dobiju dijagnozu autizma (ASD).
Reč je o otkriću međunarodnih naučnika koji su otkrili tu vezu, čija je studija sprovedena je na 52.706 mališana u Danskoj, ali to nije dovoljno za dokazivanje da litijum neposredno uzrokuje pomenutu bolest. S druge strane, pomenuti nalaz vredan daljeg proučavanja. Ovaj hemijski element se ranije povezivao s pobačajima i srčanim malformacijama kod novorođenčadi, sada je prvi put uspostavljena povezanost s poremećajem iz spektra autizma
U ovoj danskoj nacionalnoj studiji, naučni tim je zapazio da je izlaganje majke većim isnosima litijuma u vodi za piće tokom trudnoće bilo povezano sa umerenim povećanjem rizika od ASD kod njihove dece. Nalazi su ostali čvrsti nakon prilagođavanja nekolikim socioekonomskim činiocima majčinskog susedstva i izloženosti onečišćenju vazduha, pišu autori studije, koja je objavljena u časopisu JAMA Pediatrics.Litijum obično dospeva u pijaću vodu raspadanjem minerala pod zemljom. U poređenju s drugim zemljama, količine metala u vodi za piće u Danskoj su na nivou umerenih do niskih.
Od 8.842 mališana u studiji s dijagnozom autizma, 2.850 dolazilo je iz područja gde su iznosi litijumaa u vodi za piće bili u najvišoj četvrtini, u poređenju s 1.718 iz najniže četvrtine. Sličan odnos je uočen kada su naučnici posmatrali pojedinačne podtipove autizma. Veza između litijuma i autizma bila je, takođe, malo jača za ljude koji žive u urbanim područjima u odnosu na ruralna i manje gradove.
Istraživači su za potrebe studije koristili baze podataka pacijenata i informacije iz matičnih knjiga 151 javnog zavoda (što predstavlja vodoopskrbu za oko polovinu stanovništva zemlje), da identifikuju decu rođenu od 2000. do 2013. godine, sa ili bez dijagnoze poremećaja iz autističnog spektra.Koncentracije litijuma u vodi podeljene su na četiri jednaka dela, a prenatalna izloženost litijumu određena je za svaku četvrtinu. Isnosi u drugoj i trećoj u vezi su s 24 do 26 posto većim rizikom od dijagnoze autizma u poređenju s najnižom četvrtinom. U najvišoj rizik je za 46 odsto bio viši.
Od 8.842 mališana u studiji s dijagnozom autizma, 2.850 dolazilo je iz područja gde su iznosi litijumaa u vodi za piće bili u najvišoj četvrtini, u poređenju s 1.718 iz najniže četvrtine. Sličan odnos je uočen kada su naučnici posmatrali pojedinačne podtipove autizma. Veza između litijuma i autizma bila je, takođe, malo jača za ljude koji žive u urbanim područjima u odnosu na ruralna i manje gradove. Istraživački tim je dodao kontrole za neke socioekonomske činioce i zagađenje vazduha.U budućnosti bi antropogeni izvori litijuma u vodi mogli postati rašireniji zbog upotrebe i odlaganja litijumskih baterija na odlagalištima s potencijalom kontaminacije podzemnih voda, kaže neurološlinja i epidemiologinja Bit Ric sa Univerziteta Kalifornija u Los Anđelesu.
Poznato je da litijum prelazi u placentu i kroz krvno-moždanu barijeru fetusa, a već su sprovedena istraživanja da može uticati na određene signale i puteve u mozgu u razvoju. Isto tako, on se intenzivno koristi za uravnoteženje raspoloženja u lečenju osoba s bipolarnim poremećajima i depresijom. Viši iznosi litijuma u pijaćoj vodi su, takođe, u vezi s nižim stopama samoubistava, što je pdotaklo argumente da bi se ovaj hemijski element mogao dodati u zalihe vode.
Da bi se bolje istražio ovaj odnos i i prevladala ograničenja studije, biće potrebna dodatna istraživanja. U budućnosti bi naučnici mogli uključiti potrošnju vode, primerice, umesto da koriste lokalni izvor pijaće vode kao sredstvo za procenu izloženosti. „Svi zagađivači koji mogu uticati na razvoj ljudskog mozga zaslužuju intenzivno ispitivanje. Rezultati naše studije temelje se na visokokvalitetnim danskim podacima, ali ih je potrebno ponoviti u drugim populacijama i područjima sveta”, naglašava Ric.
(Zimo)
